Wat is liminaliteit en hoe ga je ermee om?

Liminaliteit komt van het woord liminaal, wat letterlijk overgangsfase betekent. Liminaliteit gaat over de status waarin je bent als je tussen twee rollen of situaties in zit. Het gaat over de fase waarin je het een niet meer bent en ook nog niet helemaal het andere. Het is de fase van de tussentijd. De fase van waarin je bent op de drempel van het bewustzijn. De fase die onzeker, onrustig en ongemakkelijk voelt. En die tegelijkertijd zo keihard nodig is om te leren. We hopen je te inspireren om te gaan genieten van de liminaliteit.

Zelfgekozen, maar toch lastig

Stel, je hebt jaren als professional gewerkt in een team en hebt recent de overstap gemaakt naar een rol als teamleider. Dan ben je niet meer de professional die je was en ook nog niet de teamleider die je wilt zijn. Een fase waarin je tussen de ene en de andere rol in zit. Een overgangsfase die je zelfgekozen hebt, maar die vast ook onzekerheid en ongemak met zich meebrengt. En ook op team- of organisatieniveau maken we liminale fasen mee. De ene verandering is nog niet doorgevoerd of de volgende staat alweer klaar. Het lijkt erop dat het tempo waarin organisaties veranderen vraagt dat we leren omgaan met de kracht van de liminaliteit. Dat we de tussentijd niet langer ervaren als vervelend, maar leren verdragen en omzetten in een tijd waarin we lol beleven, leren, experimenteren en innoveren.

Waar ons brein van houdt

Klinkt mooi natuurlijk, de tussentijd leuk gaan vinden, maar dat gaat niet zomaar. Ons brein houdt namelijk van wat het al kent. Van wat vertrouwd is en veiligheid biedt. Althans, lijkt te bieden. Dus als je het aan je brein overlaat, dan wil het het liefst terug naar de rol die je al had waarvan je wist dat je hem beheerste. Of terug naar het IT-systeem waarmee je al jaren gewerkt hebt. Of terug naar de organisatiestructuur die je gewend bent. Hoe kun jezelf trainen in het leren omgaan met liminaliteit?

Drie tips om jezelf te trainen in het leren omgaan met liminaliteit

1. Benoem dat je je bevindt in een overgangsfase en bedenk hoe je deze fase wilt benutten.

Destijds toen je puber was en je in de liminale fase zat tussen kind en volwassene ging het spelen, ontdekken en leren misschien ook wel vanzelf. Bedenk wat je in de overgangsfase waarin je nu zit voor spannends of leerzaams wilt gaan doen en maak die momenten speels en leuk.

2. Wees wijzer dan je navigatie.

Zeg tegen jezelf: ‘Wat nu veilig en comfortabel lijkt, kan op langere termijn wel eens heel onveilig zijn. Nu niet leren, betekent dat ik straks misschien niet meer voldoe aan wat voor mijn vak nodig is. Ik hoef niet te veranderen, ik moet wel meebewegen met mijn omgeving.’

3. Als je team of organisatie zich in een liminale fase bevindt, benoem dan dat dit een fase is.

Creëer overgangsmomenten en leer mensen omgaan met de onzekerheid die bij een overgangsfase hoort. Leg uit hoe hun brein werkt en reik hen de instrumenten aan waarmee zij ongemak leren omzetten in kansen. Maak de overgangsfase inspirerend en leuk, net zoals de puberteit dat voor velen ook was.

Liminaliteit betekent ook ‘op de drempel van het bewustzijn’. Het is de fase waarin je het oude hebt verlaten en het nieuwe ontmoet. Het is het moment waarin in je oerbrein alle seinen op rood staan en je interne navigatie de boodschap zegt: ‘omkeren indien mogelijk’. Goed om te weten, dat doen we dus niet!

Advies of begeleiding nodig bij het omgaan met het thema liminaliteit?

We zitten voor je klaar om onze kennis en kunde met je te delen. Neem vrijblijvend contact met ons op voor een adviesgesprek of intake.